دندان شیری، دندان های اولیه کودکان که در بازه زمانی خاصی رشد می کنند و بعد از مدت مشخص با دندان های طبیعی دائمی جایگزین می شوند. این دندان ها در مرحله جنینی رشد خود را آغاز می کنند و در زیر لثه قرار دارند ولی خروج از لثه را از زمان ۶ ماهگی پس از تولد آغاز می‌کنند که هر کودک ۲۰ دندان شیری ۱۰ عدد در فک بالا و ۱۰ عدد در فک پائین دارد و تا حدود ۳ سالگی تمام دندان های شیری رویش پیدا می‌کنند و هر کدام ترتیب رویش خاص خودشان را دارند. معمولاً مینای این دندان ها نازک تر و ضعیف‌تر است و رنگشان اغلب سفیدتر از دائمی به نظر می‌رسد و از نظر اندازه کوچکتر از دائمی‌ها می‌باشند و از حدود ۶ تا ۷ سالگی به مرور شروع به افتادن می‌کنند و آخرین آنها حدود ۱۲ سالگی از دست می رود. نکته قابل توجه اهمیت دندان های شیری در تغذیه، تکلم و گفتار کودک می باشد که در نگهداری و حفظ آنها باید کوشا باشیم..
فضا نگه دار ها چه هستند و استفاده از آنها چه لزومی دارد واسه بچه ها؟ خیلی از مواقع هست که کودکان را زمانی برای درمان پیش ما می‌آورند که خیلی شرایط دندانهایشان خوب نیست یعنی میزان پوسیدگی آنقدر زیاد شده و پیشرفت کرده که نمی‌شود دندان رو نگه داشت و ناچار به خارج کردن آن دندان هستیم.
اما نکته ای که وجود دارد این است که اگر دندانهای شیری زودتر از موقع کشیده شوند دندانهای کناری به تدریج حرکت می‌کنند و تمایل به پُر کردن جای خالی دندان کشیده شده دارند و موقع رویش دندان دائمی جایگزین آن میزان فضای کافی وجود ندارد و در جای مناسب رویش نمی‌کند که این باعث بهم ریختگی دندان ها و نیاز به ارتودنسی در آینده میشود.
پس بهتر است بعد از کشیدن زود هنگام دندانهای شیری از فضا نگهدار استفاده کنیم که تا زمان رویش دندانهای دائمی در دهان باقی می مانند و همزمان با روش آنها فضا نگهدار از دهان خارج شود و فضا در این مدت هر ۶ ماه یکبار توسط دندانپزشک معاینه و بررسی شود.
برخلاف تصور والدین که دندان شیری به راحتی خراب نمی‌شود و یا مگر عصب دارد که بخواد عصب کشی شود باید بگویم که دقیقاً یکی از مهمترین دلایل پوسیدگی دندان های شیری عدم رعایت بهداشت توسط والدین کودک می باشد. چون در سنین پایین کودک قادر به تمیز کردن دندانهای خود نمی‌باشد و این وظیفه بر عهده پدر و مادر است که اگر به درستی رعایت نشود باعث پوسیدگی های متعدد دندانها می شود. عامل دوم تغذیه نامناسب کودک و خوردن غذاهای ناسالم مثل شیرینی و تنقلات و نوشابه گازدار می باشد که اسید بالایی در دهان تولید می کنند و باعث تخریب مینای دندان و پوسیدگی می شود. از عوامل دیگر به خصوص در کودکان ۱۸ ماهه و سنین پایین شیر خوردن شبانه می باشد که پس از خوردن شیر معمولاً دندانها تمیز نمی شوند و شیر مدت طولانی اطراف دندان ها باقی می ماند و باعث خرابی دندان های می شود. پس حداقل کار ممکن این است که دندان های شیرخوار با دستمال مرطوب تمیز شود . عامل چهارم استفاده نکردن از نخ دندان در کودکان است که به دلیل فواصل کم دندان ها با مسواک تمیز شده و باعث پوسیدگی و گاهاً تورم لثه ها می شود. برای پیشگیری و درمان پوسیدگی از دندان کودکان باید والدین زمان بیشتری را برای رعایت بهداشت دهان و دندان بگذارند.
وقتی دندان بارها در معرض اسید قرار بگیرد مثلاً مصرف نوشیدنی های قندی و یا نشاسته زیاد، مینای دندان مواد معدنی خود شرو از دست می ده و لکه های سفید ایجاد می شه که نشانه اولیه پوسیدگیه که میشه در این مرحله متوقف یا معکوسش کرد که با فلورایدتراپی قابل انجام ولی اگر پیشرفت کنه و دندان سیاه بشه باید دندان ترمیم شود. راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان همان طور که گفته شد:
۱- فلورایدتراپی است که فلورایدتراپی ماده ای است که دندان را محکم تر می‌کند و مقاومتش به پوسیدگی را افزایش می دهد. ۲- سیلافت تراپی یا شیارپوش هست که روی دندان های آسیا که مستعد پوسیدگی هستند زده می شود که سالها روی دندان باقی می ماند و مانع تجمع غذا و پوسیدگی می شود. ۳- مسواک و نخ دندان پس از صرف غذا: که اگر فرزندانمان را به رعایت بهداشت دهان و دندان تشویق کنیم از احتمال پوسیده شدن دندان هایشان کاسته ایم. ۴- کنترل رژیم غذایی کودک و محدود کردن خوردن آب نبات و شیرینی.
